Điều đặc biệt về vở kịch "Hoa cúc xanh trên đầm lầy" và sự tiếp nối trong đêm thơ nhạc kịch "Hoa cúc xanh"

Đêm thơ - nhạc - kịch Hoa cúc xanh là đêm diễn nghệ thuật kỷ niệm sinh nhật lần thứ 80 của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh sau các phần: Bầu trời trong quả trứng, Tự hát, Sóng, Hoa cúc xanh. Hoa cúc xanh được lấy cảm hứng từ bài thơ cùng tên Hoa cúc xanh của thi sĩ Xuân Quỳnh và vở kịch nổi tiếng Hoa cúc xanh trên đầm lầy của tác giả Lưu Quang Vũ.

Tổng Biên tập Lưu Quang Định, nhạc sĩ Quốc Trung, đạo diễn Trần Lực và đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp là ê-kíp sáng tạo của chương trình. (Ảnh: BTC)

Hoa cúc xanh trên đầm lầy là câu chuyện thể hiện nhãn quan vượt thời đại của tác giả Lưu Quang Vũ khi đi sâu khai thác những yếu tố hết sức mới mẻ ngay cả trong cuộc sống đương đại. Vở kịch được viết năm 1987-1988, khi ấy chưa phải kỷ nguyên cách mạng số hay robot tự động như bây giờ. Cho nên, có thể hình dung sức công phá của tác phẩm khi ra rạp, khán giả chưa từng xem một vở kịch nào có yếu tố giả tưởng như thế trước đó.

Câu chuyện xoay quanh "cuộc tình tay ba" giữa Hoàng – Liên – Vân, những người bạn trẻ đã một thời đầy ắp những kỷ niệm với bông cúc xanh trên đầm lầy giữa miền quê yên ả.

Hoàng - Liên - Vân là 3 bạn học cùng quê, thuở nhỏ hay cùng nhau đi vào khu đầm lầy tìm bông cúc xanh vì người ta bảo ai tìm được bông cúc ấy là hạnh phúc mãi mãi. Lớn lên, Hoàng là nhà khoa học nổi tiếng, Liên là cô giáo yêu trẻ, Vân là họa sĩ tài năng.

Liên và Vân báo tin chuẩn bị cưới nhau thì Hoàng mới hay là mình yêu Liên tha thiết. Hoàng thuyết phục Liên không cưới Vân, anh cầu hôn Liên nhưng bị Liên từ chối. Liên trao thiệp cưới của mình và Vân cho Hoàng và đám cưới của Vân – Liên vẫn diễn ra.

Quá đau khổ, Hoàng với khả năng trí tuệ của mình đã chế tạo Liên robot và Vân robot. Hai robot này mang toàn bộ ký ức và suy tư mà Hoàng mong muốn ở Vân và Liên thật. Nghĩa là Liên thì chỉ yêu Hoàng còn Vân thì chỉ muốn vẽ và ngưỡng mộ Hoàng, nhường nhịn Hoàng.

Vợ chồng nhà thơ Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ. Ảnh: TL

Hai robot Liên và Vân này sống riêng từng người dưới hầm, hăng say làm điều được cài đặt. Thỉnh thoảng họ thấy thiêu thiếu thứ gì nhưng không nhận ra. Một hôm robot phát hiện ra khoảng trời bên ngoài ô cửa hầm và thế giới mở ra, họ cũng phát hiện ra nhau. Và dù được cài đặt họ vẫn lao vào yêu nhau và quyết định nói với Hoàng thật. Hoàng ngăn không kịp, robot đi, một chuyến truy tìm cả hài cả bi diễn ra.

Liên robot và Vân robot còn gặp phiên bản thật. Vân thật lúc này đang bế tắc vẽ mãi chẳng như ao ước, Liên thật vật lộn với cuộc sống khó khăn lo cơm áo gạo tiền. Tiếp đến là những câu chuyện về tiền bạc, danh vọng, những lựa chọn lại bắt đầu giữa các rotbot và phiên bản thật.

Cùng lúc đó, Hoàng suy đoán mãi, báo công an mà không thể tìm ra 2 siêu robot. Hoàng lo lắng rằng, anh lập trình 2 robot trong sáng, không chút vẩn đục nào thì 2 robot sống làm sao giữa cuộc đời toàn lọc lừa dối trá.

Cuối cùng, Hoàng lên đường tìm về quê cũ, đến đầm lầy khi trời vừa sẩm tối. Quả nhiên, phía xa nghe tiếng vẳng lại như Liên, như Vân nhưng muộn rồi, 2 robot không biết mình đã to cao nặng lắm nên một khi rơi vào đầm lầy sẽ chìm. Trong đầm lầy hình như có hoa cúc xanh thật.

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp chia sẻ trong buổi họp báo. (Ảnh: BTC)

Ngày nay, viễn cảnh về một thế giới nơi con người và máy móc chung sống với nhau, câu chuyện càng trở nên gần gũi với thực tại hơn bao giờ hết. Những cỗ máy với trí tuệ nhân tạo có thể thâm nhập ngày càng sâu vào đời sống xã hội, giúp mang đến một cuộc sống tiện nghi, hoàn thiện. Tuy nhiên, chỉ bằng một lát cắt máy móc, con người cũng có thể bước sang một hệ giá trị khác làm xói mòn những giá trị thiêng liêng, tạo ra những hố sâu trống rỗng trong tâm hồn và Lưu Quang Vũ đã giúp chúng ta thức tỉnh.

Hoa cúc xanh trên đầm lầy là một trong bốn vở diễn xuất sắc nhất giành Huy chương Vàng tại Liên hoan Kịch nói Toàn quốc 2018.

Tổng đạo diễn của đêm thơ - nhạc - kịch Hoa cúc xanh - đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp cho biết, trong đêm diễn này Hoa cúc xanh trên đầm lầy sẽ được tiếp nối bằng vở kịch có tên Ai đã lấp cái đầm lầy mãi mãi. Vở kịch mới với hơi thở của cuộc sống thời hiện tại. Ai cũng tưởng 2 robot kia đã chết chìm trong đầm lầy và người ở lại vẫn còn đó câu hỏi về sự tồn tại dài lâu của những bông cúc huyền thoại - biểu trưng cho sự trong trẻo, tốt đẹp, thiện lương, tin yêu mãi mãi. Nhưng không, cuộc đối thoại giữa robot, phiên bản thật, quá khứ, hiện tại sẽ tiếp diễn cùng với những bông cúc xanh và giá trị của nó về hạnh phúc đích thực. 

Đêm thơ - nhạc - kịch Hoa cúc xanh là sự kiện hiếm hoi trong năm 2022 quy tụ được một ê-kíp sáng tạo hùng hậu với những tên tuổi lớn trong lĩnh vực nghệ thuật nước nhà như: Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp – Tổng đạo diễn; Nhạc sĩ Quốc Trung – Giám đốc Âm nhạc; NSƯT Trần Lực – Đạo diễn Sân khấu; Họa sĩ Hà Nguyên Long – Thiết kế sân khấu…

Đêm thơ - nhạc - kịch Hoa cúc xanh cũng có sự tham gia của một loạt nghệ sĩ tên tuổi tham gia biểu diễn các tiết mục thơ như: NSND Như Quỳnh, NSND Lê Khanh, NSND Lan Hương, NSƯT Đỗ Kỷ, NSƯT Minh Trang... Phần âm nhạc sẽ có sự xuất hiện của  diva Hồng Nhung, Bùi Lan Hương, Vũ... cùng các nhóm nhạc trẻ.

Nhân dịp sinh nhật lần thứ 80 năm nay, gia đình thi sĩ Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ kết hợp với Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt cùng ê-kíp Se sẽ chứ sẽ tổ chức đêm thơ – nhạc – kịch mang tên "Hoa cúc xanh" diễn ra vào 20h ngày 5 và 6/10 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Tên gọi "Hoa cúc xanh" được lấy ý tưởng từ bài thơ cùng tên "Hoa cúc xanh" của thi sĩ Xuân Quỳnh và vở kịch nổi tiếng "Hoa cúc xanh trên đầm lầy" của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ.

Gia đình Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ cũng phối hợp với Cty Sách Nhã Nam và Nhà xuất bản Kim Đồng sẽ phối hợp cho ra mắt 3 cuốn sách: "Xuân Quỳnh – nhật ký chiến trường và những bức thư chưa từng công bố", "Hoa cúc xanh thương nhớ" và tập thơ tuyển "Không bao giờ là cuối" (tái bản).